Luận án Kết quả điều trị vi phẫu thuật vỡ túi phình động mạch thông trước

 phải chọc tháo dịch trong não thất. 
+ Phù não trung bình: xác định khi mở màng nhện bể trên yên, bể thị 
cảnh thì não xẹp. 
+ Không phù não: khi não có khoảng cách với bờ màng cứng. 
- Tỉ lệ tai biến trong mổ: vỡ TP trong mổ ( thì bộc lộ TP, thì bộc lộ cổ túi 
và thì kẹp cổ TP), chảy máu trong mổ. 
- Phân tích các phƣơng pháp sử dụng để khắc phục khó khăn trong mổ: lấy 
máu tụ, dẫn lƣu não thất ra ngoài, cắt não, kẹp tạm thời động mạch não. 
- Phân tích, đánh giá kỹ thuật xử lý kẹp cổ TP: 
+ Kẹp tạm thời ĐM não trƣớc (phút): đánh giá thời gian kẹp với kết 
quả lâm sàng sau phẫu thuật. 
+ Đánh giá các phƣơng pháp xử lý TP: kẹp cổ TP, bọc TP, kẹp cổ TP 
và xử lý các tổn thƣơng phối hợp 
+ Đánh giá mức độ kẹp TP trong mổ: hết cổ TP hoàn toàn và không 
thay đổi đƣờng kín ĐM mang TP. Còn thừa cổ khi cổ TP < 3mm. Kẹp một 
phần TP khi cổ túi còn lại > 3mm. 
2.4.6. Đánh giá kết quả điều trị 
2.4.6.1. Đánh giá kết quả gần 
- Đánh giá lâm sàng: dựa vào tình trạng lâm sàng sau phẫu thuật (1-2 
tuần) và thời điểm xuất viện dựa theo thang điểm Rankin sửa đổi. 
57 
- Đánh giá dấu hiệu liệt nửa ngƣời dựa trên đánh giá cơ lực: mới xuất 
hiện, cải thiện, xấu hơn và không thay đổi so với trƣớc phẫu thuật. 
- Thay đổi về thị lực, thị trƣờng: mới xuất hiện, cải thiện, xấu hơn và 
không thay đổi so với trƣớc phẫu thuật. 
Bảng 2.2. Tiêu chuẩn đánh giá theo Rankin sửa đổi 
Điểm Dấu hiệu lâm sàng 
0 Không có triệu chứng 
1 
Thƣơng tổn không ý nghĩa mặc dù có triệu chứng, có khả năng thực 
hiện đƣợc tất cả các công việc và sinh hoạt. 
2 
Thƣơng tổn nhẹ, không thể thực hiện đƣợc các sinh hoạt trƣớc đó nhƣng 
có khả năng thực hiện đƣợc một phần các công việc cá nhân mà không 
cần sự hỗ trợ. 
3 
Thƣơng tổn trung bình, cần một vài sự giúp đỡ nhƣng có khả năng đi bộ 
mà không cần sự hỗ trợ. 
4 
Thƣơng tổn trung bình nặng, không thể đi bộ mà không có sự hỗ trợ và 
không thể tự chăm sóc bản thân mà không có sự hỗ trợ. 
5 
Thƣơng tổn nặng, nằm liệt giƣờng, đại tiểu tiện không tự chủ, luôn cần 
tới sự chăm sóc của y tế. 
6 Tử vong. 
- Đánh giá hình ảnh chụp CLVT không cản quang: Chụp lại sau mổ 2-3 
ngày hoặc chụp ngay nếu lâm sàng diễn biến xấu hơn so với trƣớc phẫu thuật 
ghi nhận: xuất huyết trong não (có/ không), dập não (có/không), chảy máu dƣới 
màng cứng (có/ không), thiếu máu não (có/không), giãn não thất (có/ không). 
- Đánh giá phim chụp mạch não CLVT: 
+ Hết hoàn toàn TP. 
+ Còn thừa cổ túi: hết TP nhƣng còn một phần cổ túi. 
58 
+ Còn TP: TP đƣợc kẹp một phần. 
+ Tắc mạch mang TP. 
 Trường hợp chưa hết cổ túi phình: 
+ Phần tồn dƣ túi phình liên quan đến các mạch máu của phức hợp 
thông trƣớc, có xơ vữa động mạch và vôi hoá cổ túi phình, liên quan đến 
mạch xuyên đi ra từ phức hợp thông trƣớc cần đƣợc để lại, theo dõi thƣờng 
xuyên sau phẫu thuật đánh giá sự phát triển của phần túi phình tồn dƣ. 
+ Phần tồn dƣ túi phình không liên quan phức hợp thông trƣớc, nguy 
cơ chảy máu cao: hiếm gặp, và cân nhắc can thiệp phẫu thuật thì 2 hoặc can 
thiệp mạch sau phẫu thuật loại trừ hoàn toàn túi phình. 
Các trƣờng hợp hết cổ túi đƣợc chụp kiểm tra lại sau 1- 3 tháng. các 
trƣờng hợp còn thừa cổ túi/tồn dƣ TP ĐM thông trƣớc đƣợc theo chụp theo 
dõi cách 3 tháng/ lần. 
- Đánh giá các biến chứng: 
Biến chứng không do nguyên nhân phẫu thuật: là biến chứng xuất hiện 
sau mổ nhƣng nằm trong diễn tiến sinh lý bệnh của XHDMN do vỡ TP ĐMN 
gây ra (co thắt mạch, giãn não thất, rối loạn điện giải, viêm phổi). 
Biến chứng do nguyên nhân phẫu thuật: tử vong do phẫu thuật, phẫu thuật 
lại, viêm não- màng não, động kinh mới, dò DNT qua vết mổ, tổn thƣơng dây 
TK III, giảm thị lực, thì trƣờng, liệt nửa ngƣời xuất hiện sau phẫu thuật. 
- Thống kê, đánh giá một số yếu tố nguy cơ ảnh hƣởng đến kết quả 
điều trị: tìm hiểu các yếu tố nguy cơ: tiền sử THA, đái tháo đƣờng, bệnh mạn 
tính kèm theo, thuốc lá, tiền sử lạm dụng rƣợu, mức độ lâm sàng trƣớc mổ sẽ 
ảnh hƣởng đến kết quả điều trị cũng nhƣ mối liên hệ giữa chúng với kết quả 
hồi phục của BN. 
59 
2.4.6.2. Theo dõi xa và tái khám 
- Thời gian theo dõi là thời gian bệnh nhân đƣợc kiểm tra lại sau khi xuất viện. 
- Sau 1 tháng (kết quả gần): đánh giá lâm sàng dựa vào bảng điểm 
Rankin, thị lực, thị trƣờng, tình trạng cải thiện dấu hiệu liệt vận động. Kết quả 
chụp lại mạch não bằng CLVT. Theo dõi bệnh nhân và ghi nhận các trƣờng 
hợp tử vong trong tháng đầu, 1-3 tháng, trong 3-6 tháng, sau 6 tháng. 
- Sau 24 tháng (kết quả xa): đánh giá lâm sàng dựa vào bảng điểm 
Rankin, thị lực, thị trƣờng, tình trạng cải thiện dấu hiệu liệt vận động. Kết quả 
chụp lại mạch não bằng CLVT đa dẫy. 
2.5. CÁC PHƢƠNG PHÁP THU THẬP VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU 
Các chỉ số nghiên cứu đƣợc thu thập theo biểu mẫu thiết kế sẵn. 
Thu thập số liệu theo từng bƣớc điều trị của BN do nghiên cứu sinh trực 
tiếp thực hiện. 
Xử lý số liệu theo bằng phần mềm SPSS. Kết quả nghiên cứu sẽ đƣợc 
trình bày dƣới dạng bảng phân phối và biểu đồ minh họa. Phân tích các số 
liệu sau: 
Thống kê mô tả: gồm các biến số định tính (tần số, tỉ lệ phần trăm); 
biến số định lƣợng: tính giá trị lớn nhất, nhỏ nhất, trung bình và độ lệch 
chuẩn ( SD). 
 Kiểm định sự khác biệt giữa các biến cố bằng thuật toán χ2, kiểm định 
test t và Fisher‘s exact. Tìm sự khác biệt giữa các biến cố có ý nghĩa thống kê 
với p < 0,05. Sử dụng thuật toán hồi quy logistic để tính tỉ suất chênh OR 
(Odds-Ratio) và loại trừ dần để tìm mối tƣơng quan giữa các yếu tố nguy cơ 
với hồi phục lâm sàng sau khi phẫu thuật. 
X
60 
2.6. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU 
Đảm bảo quyền tự nguyện tham gia của đối tƣợng nghiên cứu, BN và 
ngƣời nhà BN đƣợc giải thích cụ thể mục đích, ý nghĩa và lợi ích cũng nhƣ 
các rủi ro có thể gặp trong quá trình tham gia nhóm nghiên cứu. BN hoặc 
ngƣời nhà có quyền từ chối tại bất kỳ thời điểm nào của nghiên cứu và quyết 
định này không ảnh hƣởng đến quy trình điều trị tiếp theo của BN. 
Các vấn đề của BN trong nhóm nghiên cứu đƣợc tôn trọng và bảo mật, chỉ 
sử dụng cho mục đích nghiên cứu. Việc công bố kết quả nghiên cứu chỉ thể hiện 
dƣới dạng số liệu, không ảnh hƣởng đến đời sống của đối tƣợng nghiên cứu. BN 
đƣợc cung cấp số điện thoại của nghiên cứu sinh để liên lạc trực tiếp. 
Nghiên cứu thực hiện theo hƣớng dẫn của tuyên ngôn Helsinkin về các 
yêu cầu đạo đức trong nghiên cứu y học lâm sàng. 
61 
CHƢƠNG 3 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
Trong thời gian nghiên cứu từ 01/2018 đến 01/2020 có 86BN với kết quả 
thu đƣợc nhƣ sau: 
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ HÌNH ẢNH HỌC 
3.1.1. Đặc điểm lâm sàng 
3.1.1.1. Tuổi, giới: 
Bảng 3.1. Phân bố theo độ tuổi và giới tính (n=86) 
Độ tuổi 
Nam Nữ Tổng 
p 
n % n % n % 
<40 7 14 1 2,78 8 9,3 
0,01 
40-49 13 26 6 16,7 19 22,1 
50-59 14 28 10 27,8 24 27,9 
60-69 15 30 10 27,8 25 29,1 
≥70 1 2 9 25 10 11,6 
Tổng 50 100 36 100 86 100 
Nhận xét: Nhóm tuổi vỡ phình mạch thông trƣớc ở nam từ 40-69 chiếm 
84%, đối với nữ lứa tuổi >50 chiếm 80,6%. Nhóm tuổi 40-49, nam có 26%, 
nữ là 16,7%, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê với p=303, nhóm tuổi 
≥70 nam có 2% nữ là 25%, khác biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,001. 
62 
3.1.1.2. Các yếu tố nguy cơ 
Bảng 3.2. Tiền sử có các yếu tố nguy cơ (n=86) 
Các yếu tố nguy cơ Số BN Tỉ lệ % 
Tăng huyết áp 29 33,7 
Đột quỵ cũ 3 3,5 
Chấn thƣơng sọ não 0 0 
Bệnh đái tháo dƣờng 4 4,7 
Uống rƣợu 2 2,3 
Hút thuốc 1 1,2 
Rối loạn lipid máu 1 1,2 
Viêm màng não, u não 3 3,5 
Dị dạng mạch não 1 1,2 
Bệnh khác 13 15,12 
Nhận xét: Tăng huyết áp là yếu tố thƣờng gặp nhất chiếm 33,7% 
3.1.1.3. Thời gian diễn biến của bệnh 
Bảng 3.3. Thời gian vào viện và thời gian BN được phẫu thuật 
sau khi vào viện (n=86) 
 Thời điểm 
Thời gian 
Vào viện Phẫu thuật sau vào viện 
n % n % 
Trong 24 giờ 46 53,5 73 84,9 
Từ 24 giờ - 72 giờ 20 23,3 5 5,8 
Từ 72 giờ - 7 ngày 12 14 2 2,3 
Sau 7 ngày 8 9,3 6 7 
Nhận xét: Thời gian bệnh nhân đƣợc chẩn đoán của chúng tôi sớm trong 
vòng 24h chiếm tỷ lệ cao 53,5% và bệnh nhân đƣợc phẫu thuật trong vòng 24 
giờ sau khi vào viện chiếm 84,9%. 
63 
3.1.1.4. Cách thức khởi phát bệnh 
Bảng 3.4. Bảng cách thức khởi phát bệnh (n=86) 
Cách thức khởi phát Số BN Tỉ lệ % 
Đột ngột 74 86,1 
Cấp tính 2 2,3 
Tăng dần 10 11,6 
Tổng 86 100 
Nhận xét: Cách thức khởi phát đột ngột chiếm tỷ lệ 86,1% 
Bảng 3.5. Bảng liên quan giữa cách thức khởi phát bệnh với triệu chứng 
lâm sàng khi khởi phát bệnh (n=86) 
Cách khởi phát 
Triệu chứng 
Đột ngột Cấp tính Tăng dần Tổng 
n % n % n % n % 
Đau đầu dữ dội 71 82,6 2 2,3 10 11,6 83 96,5 
Buồn nôn, nôn 38 44,2 2 2,3 40 46,5 
Mất tri giác tạm thời 13 15,1 13 15,1 
Co giật, động kinh 1 1,2 1 1,2 2 2,3 
Hôn mê sau đột quỵ 3 3,5 3 3,5 
Yếu, liệt nửa ngƣời 8 9,3 1 1,2 9 10,5 
Chóng mặt 5 5,8 1 1,2 6 7 
Nhìn mờ 2 2,3 1 1,2 3 3,5 
Rối loạn tâm thần 4 4,6 1 1,2 5 5,8 
Nhận xét: Triệu chứng đau đầu đột ngột dữ dội chiếm 82,6%, đột ngột buồn 
nôn và nôn gặp trong 44,2%, mất tri giác tạm thời 15,1%. 
64 
3.1.1.5. Triệu chứng lâm sàng khi vào viện 
Bảng 3.6. Bảng các triệu chứng lâm sàng khi vào viện (n=86) 
Dấu hiệu lâm sàng Số BN Tỉ lệ % 
Đau đầu 83 96,5 
Suy giảm tri giác 12 14 
Tăng huyết áp 2 2,3 
Động kinh 1 1,2 
Hội chứng màng não 47 54,7 
Hội chứng tăng áp lực nội sọ 43 50 
Liệt nửa ngƣời 6 7 
Rối loạn ngôn ngữ 2 2,3 
Nhận xét: Triệu chứng đau đầu chiếm 96,5%, có hội chứng màng não trong 
54,7%, hội chứng tăng áp lực nội sọ 50%, suy giảm tri giác 14%. liệt nửa 
ngƣời 7%, rối loạn ngôn ngữ 2,3%. Phân độ lâm sàng theo tổ chức phẫu thuật 
thần kinh thế giới: lâm sàng bệnh nhân nhẹ : có 36,0% độ 1, 46,5% độ 2, lâm 
sàng bệnh nhân nặng: có 4,6% độ 3, 12,8% độ 4. 
3.1.2. Đặc điểm hình ảnh học. 
3.1.2.1. Hình ảnh chảy máu 
Bảng 3.7. Đặc điểm tổn thương vỡ túi phình trên phim chụp CLVT (n=86) 
Vị trí Số BN Tỉ lệ % 
Chảy máu dƣới màng nhện 71 82,6 
Chảy máu 
nhu mô não 
Thùy trán và Thái dƣơng 13 15,1 
Thùy đảo 0 0,0 
Thể trai 1 1,2 
Chảy máu dƣới màng cứng 5 5,8 
Chảy máu não thất 46 48,8 
Giãn não thất 4 4,7 
Phù não 9 10,5 
Nhận xét: Hình ảnh chảy máu dƣới nhện trên cắt lớp vi tính thƣờng phát hiện 
đƣợc trong 82,6% các trƣờng hợp. 
65 
Bảng 3.8. Vị trí chảy máu dưới màng nhện trên phim chụp CLVT (n=86) 
Hình ảnh trên CT Số BN Tỉ lệ % 
Chảy máu bể trên yên 15 17,4 
Chảy máu khe liên bán cầu 4 75,6 
Chảy máu rãnh Sylvius 33 38,4 
Bể quanh cầu não 7 8,1 
Bể đáy 6 7 
Nhận xét: Vi trí chảy máu dƣới nhện hay gặp nhất là chảy máu khe liên bán 
cầu chiếm 75,6%, chảy máu. 
 A B 
Hình 3.1: A: Chảy máu dưới nhện đều 2 bán cầu, BN Văn Xuân S, 50 tuổi, 
B: Chảy máu dưới nhện khe liên bán cầu, khe Sylvius, chảy máu trong não 
thất, BN Tống Đăng D, 49 tuổi. 
66 
3.1.2.2. Hình ảnh động mạch và túi phình động mạch 
Bảng 3.9. Hướng túi phình (n=86) 
Hƣớng túi phình Số BN Tỉ lệ% 
Ra trƣớc 24 27,9 
Xuống dƣới 24 27,9 
Lên trên 32 37,2 
Ra sau 6 7 
Nhận xét: Hƣớng túi phình lên trên chiếm 37,2%, trong khi hƣớng ra trƣớc và 
xuống dƣới chiếm tỷ lệ 27,9%, túi phình ra sau chiếm 7%. 
Hình 3.2: Hình ảnh túi phình động mạch hướng lên trên, 
BN Phan Văn D, 43 tuổi. 
67 
Bảng 3.10. Động mạch não trước A1 2 bên (n=86) 
Động mạch não trƣớc A1 2 bên Số BN Tỉ lệ % 
Cân đối 23 26,7 
A1 trái ƣu thế 43 50 
A1 phải ƣu thế 17 19,8 
Không có A1 trái 1 1,2 
Không có A1 phải 2 2,3 
Nhận xét: Tỷ lệ động mạch não trƣớc cân đối là 26,7%, thiểu sản A1 chiếm 
69,8%: A1 trái ƣu thế là 50%, A1 phải ƣu thế là 19,8%, không có 1 A1 
(Azygos) chiếm 3,5% trong đó: không có A1 trái là 1,2%, không có A1 phải 
là 2,3%. 
68 
3.1.3. Đặc điểm túi phình 
Bảng 3.11. Hình ảnh túi phình trên phim chụp CLVT (n=86) 
Hình ảnh trên phim n % 
Số lƣợng túi phình 1 81 94,2 
2 4 4,6 
3 1 1,2 
Chiều dài túi phình < 5mm 43 50 
5-10mm 42 48,8 
> 10 mm 1 1,2 
Mean ± SD 5,5 ± 2,1 
Đƣờng kính cổ túi 
phình 
< 4mm 70 81,4 
≥ 4mm 16 18,6 
Mean ± SD 3,0 ± 1,5 
Phân độ túi phình Nhỏ 84 97,7 
Lớn 2 2,3 
Khổng lồ 0 0,0 
Chỉ số đáy cổ <2 11 12,8 
≥2 75 87,2 
Hình dáng túi phình 
Hình túi 83 96,4 
Nhiều mũi 1 1,2 
Hình đồng hồ cát 1 1,2 
Thoi 1 1,2 
Co thắt mạch Có 20 23,3 
Không 66 76,7 
Nhận xét: 
Số lƣợng túi phình: 1 túi phình 94,2%,2 túi phình 4,6%, 3 túi phình 1,2%. 
Túi phình nhỏ chiếm đa số 98,8%. 
Chúng tôi thấy 20/86 BN (23,3%) có co thắt mạch não. 
69 
A B 
C 
Hình 3.3: Hình ảnh túi phình động mạch trên phim MSCT dựng hình mạch: 
A: Túi phình nhỏ, tỷ lệ đáy cổ là 1, góc giữa cổ túi phình và A2 động 
mạch não trƣớc rộng. BN Tống Đăng D, 49 tuổi. 
B: Túi phình lớn, nhiều múi, tỷ lệ đáy cổ 1,9, động mạch A2 đi sát vào 
cổ túi phình, BN Văn Xuân S, 50 tuổi. 
C: Túi phình hƣớng ra sau, lên trên, tỷ lệ đáy cổ 1,4, túi phình đi giữa 2 
động mạch A2, BN Hoàng Văn H, 27 tuổi. 
70 
Bảng 3.12. Mối liên quan giữa hướng túi phình và phân độ lâm sàng (n=86) 
Hƣớng túi phình 
Tổng 
Ra trƣớc Xuống dƣới Lên trên Ra sau 
n % n % n % n % n % 
WFNS 
Độ 1 8 9,3 8 9,3 15 17,4 0 0,0 31 36,0 
Độ 2 9 10,5 11 12,8 15 17,4 5 5,8 40 46,5 
Độ 3 2 2,3 2 2,3 0 0,0 0 0,0 4 4,6 
Độ 4 5 5,8 3 3,5 2 2,3 1 1,2 11 12,8 
Độ 5 0 0 
Tổng 24 27,9 24 27,9 32 37,2 6 7 86 100 
Nhận xét: Hƣớng túi phình hƣớng ra sau 7,0% là ít nhất, các hƣớng khác: ra 
trƣớc 27,9%, xuống dƣới 27,9%, hƣớng túi phình lên trên chiếm tỷ lệ cao nhất 
là 37,2%. Hƣớng túi phình lên trên có lâm sàng nhẹ chiếm tỷ lệ cao chiếm 
93,8%, tỷ lệ này nhiều hơn các nhóm khác có tỷ lệ lâm sàng nhẹ chỉ chiếm 
76% với OR 4,76 (95%CI 1-22,7) với p=0,035. 
71 
Bảng 3.13. Mối liên quan giữa hướng túi phình và phân độ Fisher (n=86) 
Hƣớng túi phình 
Tổng 
Ra trƣớc Xuống dƣới Lên trên Ra sau 
n % n % n % n % n % 
Fisher 
Độ 1 0 0,0 0 0,0 1 1,2 0 0,0 1 1,2 
Độ 2 8 9,3 4 4,7 9 10,5 0 0,0 21 24,4 
Độ 3 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 
Độ 4 16 18,6 20 23,3 22 25,6 6 6,9 64 74,4 
Tổng 24 27,9 24 27,9 32 37,2 6 6,9 86 100 
Nhận xét: Có 64/86 BN (74,4%) có Fisher 4, trong đó tỷ lệ cao nhất có các 
loại túi phình lên trên chiếm 25,6%, xuống dƣới 23,3%, ra trƣớc chiếm 
18,6%, ngoài ra còn các dạng túi phình có Fisher 2: ra trƣớc 9,3%, lên trên 
10,5%, xuống dƣới 4,7%. Hƣớng túi phình ra trƣớc có tỷ lệ Fisher độ 1,2 là 
33,3% so với hƣớng túi phình khác tỷ lệ này nhiều hơn với OR 1,71 (95%CI 
0,61 – 4,83) với p=0,305. 
3.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN 
3.2.1. Đặc điểm phẫu thuật vỡ túi phình động mạch thông trƣớc (n=86) 
Biểu đồ 3.1. Các đường mổ trong phẫu thuật 
Nhận xét: Chúng tôi sử dụng 48 BN đƣờng trán thái dƣơng, 32 BN sử dụng 
đƣờng mổ ít xâm lấn đƣờng mổ cung mày, chỉ có 6 BN phải mở rộng mở giải 
toả não. 
6(7%) 
48(55,8%) 
32(37,2%) 
Mổ giải toả 
Đƣờng trán thái dƣơng 
Mổ ít xâm lấn 
72 
Hình 3.4: Chuẩn bị bệnh nhân mổ đường mổ trán thái dương 
Bảng 3.14. Mối liên quan đường mổ và tình trạng bệnh nhân vào viện (n=86) 
Giải toả 
Trán thái 
dƣơng 
Ít xâm lấn Tổng 
p 
n % n % n % n % 
Glasgow 
15 0 0 14 16,3 16 18,6 30 34,9 
0,005 13-14 0 0 29 33,7 16 18,6 45 52,3 
7-12 6 7 5 5,8 0 0 11 12,8 
WFNS 
Độ 1→2 0 5,8 39 45,3 32 37,2 71 82,6 
0,001 
Độ 3→4 6 1,2 9 10,5 0 0,0 15 17,4 
Fisher 
Mức 1→2 0 0,0 8 9,3 14 16,3 22 25,6 
0,01 
Mức 3→4 6 7 40 46,5 18 21 64 74,4 
Nhận xét: Sử dụng test χ2 đánh giá thấy đều có sự khác biệt về lựa chọn 
phƣơng pháp phẫu thuật và: theo phân độ Glasgow, lâm sàng theo WFNS và 
thang điểm chảy máu theo Fisher với p= 0,005, p=0,001, p=0,01. 
73 
Bảng 3.15. Mối liên quan giữa đường mổ và phẫu thuật (n=86) 
Giải toả 
Trán thái 
dƣơng 
Ít xâm lấn Trung bình p 
Lƣợng máu mất 
trong mổ 
300 ±154,9 304,2 ± 77,1 209,4 ± 53,0 268,6 ± 88,5 0,0001 
Thời gian kẹp tạm 
thời A1 lúc phẫu thuật 
 3,9 ± 4,4 3,5 ± 4,5 3,5 ± 4,4 0,1151 
Thời gian 
phẫu thuật 
120 ± 10 114,3 ± 31,7 91,6 ± 26,4 105,2 ± 30,4 0,006 
Thời gian điều trị 
sau mổ 
16,2 ± 7 11,8 ± 6,6 10,9 ± 4,2 11,7 ± 5,9 0,1325 
Tổng thời gian 
 điều trị 
17,3 ± 7,7 13,1 ± 6,7 12,1 ± 4,1 13 ± 6 0,14 
Nhận xét: 
Lƣợng máu mất trong mổ: trung bình 268,6 ± 88,5 ml, trong đó với 
đƣờng mổ lỗ khoá lƣợng máu mất là 209,4 ± 53,0 ml ít hơn các đƣờng mổ 
khác sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p=0,0001. 
- Thời gian kẹp tạm thời là 3,5 ± 4,4 phút, sự khác biệt giữa các đƣờng 
mổ là không có sự khác biệt với p=0,1151. 
Hình 3.5: Chuẩn bị mở nắp xương phương pháp mổ ít xâm lấn 
74 
Bảng 3.16. Mối liên quan đường mổ và tình trạng bệnh nhân ra viện (n=86) 
 Giải toả Trán thái 
dƣơng 
Ít xâm lấn Tổng 
p 
n % n % n % n % 
Glasgow 
15 4 4,7 34 39,5 29 33,7 67 74,9 
0,092 
13-14 2 2,3 6 7 2 2,3 10 11,6 
7-12 0 0 8 9,3 1 1,2 9 10,5 
3-6 0 0,0 0 0 0 0,0 0 0 
GOS 
Độ 5 4 4,7 36 41,9 29 33,7 69 80,2 
0,186 
Độ 4 0 0,0 7 8,1 2 2,3 9 10,5 
Độ 3 2 2,3 4 4,7 1 1,2 7 8,1 
Độ 2 0 0,0 1 1,2 0 0,0 1 1,2 
Kết quả 
lâm 
sàng 
Tốt 4 4,7 42 48,8 31 36,1 77 89,5 
0,108 Trung bình 0 0,0 1 1,2 0 0 1 2,2 
Xấu 2 2,3 5 5,8 1 1,2 8 9,3 
Nhận xét: 
- Đƣờng mổ giải toả: 4/6 BN có GOS độ 5, 2/6 BN độ 3 
- Đƣờng trán thái dƣơng 36/48 BN có GOS độ 5, 7/48 BN độ 4, 4/48 độ 
3, 1/48 độ 2. 
- Đƣờng ít xâm lấn: 29/32 BN có GOS độ 5, 2/32 BN độ 4, 1/32 BN độ 3. 
- Khác biệt kết quả khi ra viện tính theo thang điểm GOS và mRS (kết 
quả tốt, trung bình và xấu) giữa các đƣờng mổ là không có ý nghĩa 
thống kê với p=0,186 và p=0,108. 
75 
3.2.2. Yếu tố khó khăn và khắc phục trong phẫu thuật 
Bảng 3.17. Yếu tố khó khăn trong phẫu thuật (n=86) 
Yếu tố khó khăn trong mổ Số BN Tỉ lệ % 
Phù não 5 5,8 
Máu tụ trong não 46 53,5 
Đáy túi mỏng 1 1,2 
Mạch xuyên cản trở phẫu tích 38 44,2 
Vỡ túi phình trong mổ 8 9,3 
Phức hợp túi phình lên cao 1 1,2 
Túi phình lớn 2 2,3 
Nhận xét: Máu tụ trong não chiếm 53,5%, phù não 5,8%, vỡ túi phình trong 
mổ 9,3%, phức hợp túi phình lên cao 1,2%, túi phình lớn 2,3%. 
Bảng 3.18. Mối liên quan lâm sàng và phù não trong mổ (n=86) 
WFNS Phù não p 
Có phù Không phù 
Độ 1 1 30 0,052 
Độ 2 1 39 
Độ 3 0 4 
Độ 4 3 8 
Độ 1-2 2 69 0,035 
Độ 3-4 3 12 
Nhận xét: Khác biệt phù não của độ 3-4 so với độ 1-2 với OR 8,63 95%CI: 
1,30-57,17 với p=0,026. 
76 
Bảng 3.19. Mối liên quan giữa lâm sàng và vỡ túi phình trong mổ (n=86) 
WFNS 
Vỡ túi phình trong mổ 
p 
Có vỡ Không vỡ 
Độ 1 2 29 
0,52 
Độ 2 6 34 
Độ 3 0 4 
Độ 4 0 11 
Độ 1-2 8 63 
0,201 
Độ 3-4 0 15 
Nhận xét: Không có mối liên quan giữa độ lâm sàng theo WFNS (Mức độ 
nhẹ: độ 1,2 và mức độ nặng: độ 3,4) và vỡ túi phình trong mổ, với p=0,201. 
Bảng 3.20. Mối liên quan giữa phân độ Fisher và phù não trong mổ (n=86) 
Fischer 
Phù não 
p 
Có phù Không phù 
Độ 1 0 1 
0,366 
Độ 2 0 21 
Độ 3 0 0 
Độ 4 5 59 
Độ 1-2 0 22 
0,32 
Độ 3-4 5 59 
Nhận xét: Không có mối liên quan giữa độ chảy máu dƣới nhện theo thang 
điểm Fisher (Mức độ nhẹ: độ 1,2 và mức độ nặng: độ 3,4) và vỡ túi phình 
trong mổ, với p=0,32. 
77 
Bảng 3.21. Mối liên quan giữa độ tuổi và phù não trong mổ (n=86) 
Độ tuổi 
Phù não 
p 
Có Không 
<40 1 7 
0,777 
40-49 1 18 
50-59 2 22 
60-69 1 24 
≥70 0 10 
Tổng 5 81 86 
Nhận xét: Độ tuổi bệnh nhân không có mối liên quan đến mức độ phù não 
trong mổ với p=0,777. 
Bảng 3.22. Khắc phục khó khăn trong mổ (n=86) 
Khắc phục khó khăn trong mổ Số BN Tỉ lệ % 
Lấy máu tụ 46 53,5 
Dẫn lƣu não thất ra ngoài 7 8,1 
Cắt não thuỳ trán 1 1,2 
Kẹp tạm thời động mạch não trƣớc 22 25,6 
Nhận xét: Lấy máu tụ trong 46/86 BN (53,5%) với thể tích trung bình khối 
máu tụ là 15,6 ± 10,9 ml, với đa phần là thể tích khối máu tụ nhỏ khu trú vùng 
nhu mô vùng trán, chỉ có một trƣờng hợp khối lƣợng máu tụ lớn thể tích 32 
ml, có kèm chảy máu dƣới màng cứng, kẹp tạm thời 22/86 BN (25,6%), dẫn 
lƣu não thất ra ngoài 7/86 BN (98,1%), 1 BN phải cắt nhu mô não thuỳ trán 
tìm tới túi phình động mạch. 
78 
3.2.3. Biến chứng trong và sau phẫu thuật 
Bảng 3.23. Biến chứng vỡ túi phình trong phẫu thuật (n=86) 
Vỡ túi phình Số BN TỈ lệ % 
Trƣớc khi bóc tách 2 25 
Khi bóc tách 5 62,5 
Khi đặt clip 1 12,5 
Nhận xét: Vỡ túi phình trong phẫu thuật có 8/86 BN (